W dniach 9-12 października w Gdyni i na wodach Zatoki Gdańskiej spotkają się 32 jednostki biorące udział w siedemnastym już Zlocie Jachtów z Duszą „Próchno i Rdza”. Nieoficjalne spotkanie przyjaciół z 2009 roku przekształciło się przez lata w tradycję cenioną przez żeglarzy na całym polskim wybrzeżu!

Główną ideą organizowanego od 2009 roku zlotu jest przypominanie o szczególnym uroku żeglowania na jachtach o klasycznych konstrukcjach. W dobie jachtów laminatowych, starzejące się, kosztowne w utrzymaniu jednostki o drewnianych czy stalowych kadłubach znikają, wyprzedawane przez macierzyste kluby. A przecież to właśnie te jachty zapisały najwspanialsze karty w historii polskiego żeglarstwa.

źródło: materiały organizatora

Przez ostatnich szesnaście lat przez flotyllę naszego Zlot przewinęło się ponad sto jednostek: Byliśmy świadkami smutnych pożegnań, gdy zezłomowano s/y Juranda (klasyczna polska konstrukcja J-140), gdy w wyniku pożaru utracono s/y Miracle (J-80), czy wreszcie gdy po wypadku na Elbie amator nie podjął się odbudowy s/y Sharki’ego – zdobywcy wielu regatowych trofeów. Niedawno na lawecie Marinę Gdynia opuściła zlotowa nestorka, s/y Legia – i choć ma zapewniony byt jako eksponat muzealny nie jest pewne, czy kiedykolwiek wróci na wodę.

Ale mieliśmy również frajdę świętowania wspaniałych powrotów: dzięki ogromnemu zaangażowaniu armatorów n Zlot wróciły jachty, którym nie wróżono już żadnej przyszłości: odbudowany po ciężkim wypadku drewniany s/y Stomil czy stalowa s/y Syrenka, która dziś w niczym nie przypomina zwykle spartańsko wyposażonych J-80. Po raz pierwszy odwiedzi nas w tym roku s/y Nasz Dom, wspaniale wyremontowany przez gdańskie Stowarzyszenie Edukacja pod Żaglami.

źródło: materiały organizatora

 tym roku powitamy też po raz pierwszy s/y Jossę i s/y Witaminę, dwie klasyczne, szwedzkie konstrukcje, które w ostatnich latach przeprowadziły się na południową stronę Bałtyku i podniosły polską banderę.

DLA MIESZKAŃCÓW TRÓJMIASTA

PARADA JACHTÓW

W sobotę 11 października o 12:00 rozpocznie się parada jachtów uczestniczących w Zlocie. Ponad 30 jednostek wypłynie z mariny w Gdyni i pożegluje wzdłuż Bulwaru Nadmorskiego w kierunku Sopotu, gdzie na wysokości sopockiego molo zawrócą i rozpoczną żeglugę powrotną. Powrót jachtów z parady do gdyńskiej mariny spodziewany jest około godziny 16:00.

KONCERTY SZANTOWE

Podczas postoju jachtów w Gdyni wieczorem w piątek 10 października oraz w sobotę 11 października rozłoży się scena muzyczna, na której odbędą się koncerty szantowe. Wystąpią dla nas:

• Piątek 10 października, godzina 19:15 – Kamil Badzioch
• Sobota 11 października, godzina 18:00 – Zespół Szantowy „Orkan”

Przy dobrej pogodzie scenę koncertową rozłożymy na pokładzie Bryzy H zacumowanej przy Falochronie Wschodnim. Jeśli prawdopodobieństwo deszczu będzie za duże – zapraszamy do namiotu w pobliżu biura Mariny Gdynia!

ZWIEDZANIE JACHTÓW

W sobotę 11 października między godziną 16:00 a 18:00 pokłady jachtów uczestniczących w Zlocie będą udostępniane do zwiedzania, a ich załogi podzielą się z odwiedzającymi historią jednostek, na których żeglują.

Wnętrza jachtów stanowią prywatną przestrzeń załóg – dlatego nie zostaną udostępnione gościom do zwiedzania.

źródło: materiały organizatora

ROGRAM ZLOTU

Czwartek, 9 października 2023

• 17:00 Spotkanie jachtów na Helu

Piątek, 10 października 2023

• 11:00 Wypłynięcie z Helu
• 11:00 - 15:00 Wspólne pływanie we flotylli
• 15:00 Wejście do Gdyni, cumowanie jachtów w Basenie Żeglarskim przy Falochronie Wschodnim
• 17:30 Odprawa kapitanów - omówienie planu sobotniej parady
• 19:00 Wręczenie kapitanom jachtów obecnych na Zlocie pamiątkowych tabliczek
• 19:15 Koncert szantowy w Marinie Gdynia

Sobota, 11 października 2023

• 11:00 Pamiątkowe zdjęcie uczestników Zlotu
• 11:30-12:00 Wypłynięcie jachtów na Zatokę Gdańską
• 12:00-16:00 Uroczysta parada jachtów wzdłuż brzegu na trasie Bulwar nadmorski - molo w Orłowie -Sopot - Gdynia
• 16:00 Powrót do Gdyni, zacumowanie w Basenie Żeglarskim przy Falochronie Wschodnim
• 16:00-18:00 Możliwość zwiedzania jachtów zacumowanych przy Falochronie Wschodnim
• 18:00 Koncert szantowy w Marinie Gdynia

Niedziela, 12 października 2023

• 09:00-12:00 Wypłynięcie jachtów z Gdyni, zakończenie Zlotu

WYBRANE JACHTY Z DUSZĄ

S/Y ZAWISZA CZARNY

Po raz drugi jachtem flagowym naszego Zlotu będzie legendarny żaglowiec s/y Zawisza Czarny – który na naszą imprezę przyprowadzi kpt. Robert Krzemiński.

„Zawias” którego pokolenia polskich harcerzy i żeglarzy darzą szczególnym sentymentem jeszcze niedawno przeżywał trudne chwile. Jednak dzięki zaangażowaniu Głównej Kwatery ZHP współpracującej z kpt. Robertem Krzemińskim i przy wsparciu M&W Stocznia Darłowo - oraz dzięki pomocy wolontariuszy z całej Polski - udało się wyremontować statek i przywrócić w 2024 roku do morskiej służby.

Zawisza Czarny to żaglowiec otaklowany jako szkuner sztakslowy i należy od lat 60-tych XX w. do Związku Harcerstwa Polskiego. Kontynuuje tradycję swojego poprzednika, drewnianego żaglowca o tej samej nazwie. Pierwszy Zawisza pod komendą gen. Mariusza Zaruskiego od 1935 roku pełnił służbę dla młodzieży harcerskiej – i wychował pierwsze pokolenia polskich żeglarzy.

Gdy powstała potrzeba przygotowania nowego żaglowca dla harcerzy-wodniaków, wybór padł na kadłub zbudowanego w 1952 w Stoczni Północnej w Gdańsku rybackiego lugrotrawlera typu B-11 o nazwie Cietrzew. W latach 1960-61 wykonano niezbędne przebudowy jednostki dostosowują statek do szkolenia licznej załogi. Nowy żaglowiec otaklowano jako elegancki i malowniczy szkuner Va Marie.

Pierwszym kapitanem drugiego Zawiszy został legendarny podwodniak, kmdr Bolesław Romanowski, wspominany do dziś przez najstarszych Zawiszaków. „Zawias” ma szczęście do charyzmatycznych dowódców: Jan Ludwig, Andrzej Drapella czy Janusz „Zbieraj” Zbierajewski to również nazwiska na stałe wpisane w historię polskiego żeglarstwa.

Żaglowiec nosi imię Zawiszy Czarnego - polskiego rycerza, bohatera bitwy pod Grunwaldem, uchodzącego za wszelkich cnót rycerskich, szczególnie odwagi i słowności. Statek wielokrotnie dowiódł, że jest godny tego miana. W roku 1984, w czasie regat atlantyckich, Zawisza Czarny wsławił się przeprowadzeniem brawurowej akcji ratowniczej w bardzo trudnych warunkach pogodowych, ratując część załogi żaglowca Marques, który zatonął tam

w niespodziewanym i niezwykle gwałtownym szkwale. Załoga Zawiszy otrzymała za tę akcję nagrodę Komitetu Olimpijskiego Fair Play.

Podczas swoich niezliczonych rejsów Zawisza Czarny odwiedził wszystkie kraje nad Bałtykiem i Morzem Północnym, wielokrotnie żeglował po wodach Morza Śródziemnego i Oceanu Atlantyckiego. Dwukrotnie opłynął Przylądek Horn oraz odwiedził polską stację badawczą im. H. Arctowskiego na wyspie Króla Jerzego na Antarktydzie.

W roku 2012 w uznaniu roli jaką Zawisza Czarny odegrał w morskim wychowaniu młodzieży, podczas 50 lat morskiej służby, otrzymał on prestiżową nagrodę polskiego żeglarstwa - Nagrodę Specjalną Rejsu Roku 2011.

S/Y JOSSA

W tym roku najstarszą jednostką na naszym Zlocie będzie s/y Jossa - drewniany jacht zbudowany w 1935 roku w Norwegii wg projektu słynnego norweskiego projektanta i szkutnika Colina Archera. Reprezentuje styl tradycyjnych kutrów przybrzeżnych typowych dla Skandynawii lat 30. XX wieku o wysokiej dzielności morskiej. Jednostka posiada charakterystyczne ożaglowanie gaflowe oraz klasyczny kadłub wypornościowy o wysokiej burcie i zabudowanej rufie.

Jacht został z czasem zaadaptowany do celów rekreacyjnych, a po starannym odrestaurowaniu z dbałością o historyczne detale jest dziś własnością polskiego armatora – i ozdobą mariny w Jastarni.

Wizyta Jossy na Zlocie cieszy nas tym bardziej, że jest to nowy jacht dołączający do naszej zlotowej rodziny.

S/Y ANTICA

Ze szczególnym wzruszeniem powitamy na naszym Zlocie Anticę – ukochany jacht ś.p. kpt. Jerzego Wąsowicza, którego pożegnaliśmy na zawsze w styczniu bieżącego roku. Legendarny oldtimer obchodzi w tym roku 72 rocznicę wodowania – choć w cieniu żałoby – przeżywa właśnie kolejną młodość! W ramach programu “Nowa Fala” Antica zwolna zmienia swoją misję i krok po kroku z żaglowca wyprawowego, zmienia się ona w żaglowiec szkoleniowy dla młodzieży. Miejsce, gdzie w przyjaznym środowisku młodzież będzie mogła zbliżyć się do żeglarstwa, morza i samych siebie.

A sama Antica? Jej wiek można poznać jedynie po klasycznych liniach, bo – dzięki niesamowitym wysiłkom i poświęceniu swojego opiekuna, który na czas remontu wraz z nią

przeprowadził się do Jastarni – przeszła w ostatnich latach gruntowny remont. Odświeżona i odmalowana –odmłodniała o dziesięciolecia. Jest gotowa do podjęcia kolejnych wielkich wyzwań – bo przecież w swojej historii udowodniła, że jest w stanie im sprostać.

Antica została zbudowana w 1953 roku w Ustce jako kuter rybacki i przez 27 lat pracowała przy połowach. W 1980 roku została kupiona przez kpt. Jerzego Wąsowicza, który postanowił przebudować ją na jacht oceaniczny.

Gruntowny remont, przebudowa, otaklowanie i wyposażenie jachtu trwały dziesięć lat, jednak w końcu latem 1991 Antica mogła wypłynąć z Gdańska pod dowództwem kpt. Wąsowicza w sześcioletnią wyprawę dookoła świata (1991–1997). W trakcie rejsu przebyła 60 840 mil morskich, zawijając do portów 36 krajów. Za tę wyprawę została uhonorowana III Nagrodą konkursu „Rejs Roku 1997” oraz nagrodą „Conrada” za rok 1997.

Drugą wielką wyprawę odbyła w latach 1998 – 2000, podczas której okrążyła Przylądek Horn i opłynęła Amerykę Południową. Za ten wyczyn kpt. Jerzy Wąsowicz otrzymał m.in. I Nagrodę w konkursie „Rejs Roku 2000” i tytuł Żeglarza Roku 2000.

Antica i kpt. Wąsowicz długo nie odpoczywali w macierzystym Gdańsku, w latach 2003–2004 wyruszyli na trzecią wielką wyprawę wokół północnego Atlantyku śladami znanych Polaków.

Kolejne rejsy Antici to m.in. rejs po Europie i Ameryce „Ekspedycja do korzeni cywilizacji” (2005–2006) oraz „Gdańska ekspedycja wokół Morza Bałtyckiego” (2007).

W ostatnich latach jacht odbywa rejsy po morzach Europy, uczestniczy w zlotach i paradach żaglowców. W przerwach między rejsami cumuje w Gdańsku na Szafarni, ciesząc oczy mieszkańców i turystów.

S/Y NASZ DOM

Kolejnym nowym członkiem rodziny „Próchna i Rdzy” będzie s/y „Nasz Dom”. To jacht, który powstał w latach 70. z inicjatywy czterech studentów Politechniki Warszawskiej – Wojciecha Fabińskiego, Wojciecha Kozaka, Grzegorza Wróblewskiego i Piotra Gocłowskiego. Budowę rozpoczęto w 1975 roku, według projektu stalowego jachtu typu Hobo 27 przygotowanego przez inżynierów z Gdańska. Finansowanie pochodziło z własnych środków uczestników, częściowo wspomaganych przez Warszawski Klub Wodniaków PTTK. Formalny patronat nad ich wyprawą objęło Muzeum Azji i Pacyfiku.

Oficjalnie jacht ochrzczono w 1978 roku jako „Nasz Dom” i po przewiezieniu do Gdyni wykonano prace wyposażeniowe w Stoczni Marynarki Wojennej. 14 października 1978 „Nasz Dom” wypłynął z Gdyni w rejs, oficjalnie w celu przeprowadzenia etnograficznej wyprawy „Nusantara”.

Podczas rejsu jacht doświadczył wielu wyzwań: sztormów, awarii steru i zalania wnętrza, ale jednostka wytrzymała trudy. W lutym 1980 r. jacht pokonał Atlantyk w ekspresowy tempie – w zaledwie 23 doby i 8 godzin, docierając do Barbadosu. Następnie żeglowano przez Karaiby, Panamę, Pacyfik (85 dni bez portów), aż w końcu 30 sierpnia 1980 „Nasz Dom” jako pierwszy jacht pod polską banderą przepłynął pod mostem Golden Gate i zacumował w San Francisco. “Nasz Dom” w ciągu czterech lat i 10 miesięcy rzeczywiście opłynął Ziemię, wracając do Polski w 1983 roku.

Po latach – i po śmierci swojego twórcy i armatora – rodzina Wojciecha Fabińskiego oddała “Nasz Dom” w eksploatację gdańskiemu Stowarzyszeniu Edukacja pod Żaglami, by służyć młodym żeglarzom jako mniejsza jednostka szkoleniowa obok żaglowca „Generał Zaruski”. W 2021 r. rozpoczęto jego remont, prowadzony w większości przez wolontariuszy – licealistów i studentów, którzy chcieli później żeglować na pokładzie „Naszego Domu”. Konieczny był głęboki remont, a prace obejmowały piaskowanie kadłuba, spawanie, prostowanie blach, malowanie, i montaż zabudowy wnętrza oraz wyposażenia nawigacyjnego. Teraz „Nasz Dom” jest już w świetnej formie i może zabrać swoją pracowitą załogę na naszą imprezę!

LISTA UCZESTNIKÓW

Zlot „Próchno i Rdza” – jak chyba każde spotkanie większej grupy jachtów – pełen jest przyjaznej rywalizacji. Czy to w trójboju marynarskim, czy na wodzie, gdy trzeba wykorzystać każdy podmuch wiatru – załogi Jachtów z Duszą starają się wypaść jak najlepiej. Jednak najważniejszym polem rywalizacji jest liczba jachtów przyprowadzonych na Zlot. W tym roku Rdza znów ma przewagę – 18:14.

Taki trend utrzymuje się już od kilku lat – utrzymanie drewnianych jachtów wymaga ogromnych nakładów pracy i determinacji armatora. Trudno nie martwić się o przyszłość tych przepięknych drewniaków…

źródło: materiały organizatora

ORGANIZACJA ZLOTU

Organizatorem Zlotu Jachtów z Duszą „Próchno i Rdza” jest prowadzona przez kpt. Macieja Sodkiewicza Szkoła Żeglarstwa SEKSTANT, zajmująca się organizowaniem rejsów morskich, oraz szkoleniami doskonalącymi wiedzę i umiejętności żeglarskie niezbędne w praktyce morskiej. SEKSTANT wspiera również organizację wypraw w najdalsze rejony świata, szczególnie w Arktykę.