Blisko 2 tysiące uczniów i studentów z całej Polski weźmie udział w tegorocznym Finale międzynarodowego konkursu kreatywności – Odyseja Umysłu. Przez dwa dni, 14 i 15 kwietnia efekty ich pracy będzie można podziwiać w Pomorskim Parku Naukowo-Technologicznym oraz Polsat Plus Arena Gdynia. W tym roku sędziowie i publiczność obejrzą występy 283 drużyn, w tym wymyślne spektakle z bogatą scenografią, prezentacje nowatorskich urządzeń i pojazdów mechanicznych czy testowanie ultra-lekkich i ultra-wytrzymałych struktur. Wstęp jest wolny. W toku współzawodnictwa wyłonione zostaną zespoły, które reprezentować będą nasz kraj na 44. Finałach Światowych w USA.

Kreatywności można nauczyć

Odyseja Umysłu to międzynarodowy program edukacyjny, którego celem jest rozwijanie u dzieci i młodzieży szeregu kompetencji kluczowych, m.in. kreatywnego i krytycznego myślenia, inicjatywności i innowacyjności, uważności, empatii i kooperacji. W Polsce obecny jest od 32 lat. Uczestnicy tworzą rozwiązania interdyscyplinarnych zadań, wykorzystując wiedzę zdobytą w szkole w praktyce, dając wyraz swojej pomysłowości w ramach określonych ograniczeń czasowych, budżetowych i regulaminowych. Program realizowany jest w szkołach i innych placówkach oświatowych w formie zajęć dodatkowych, prowadzonych przez przeszkolonych trenerów. Zwieńczeniem pracy jest udział w konkursie na żywo, podczas którego 5-7-osobowe drużyny prezentują przygotowane rozwiązania jurorom i widzom. W Odysei Umysłu młodzi ludzie mogą dać upust twórczej energii, rozwinąć talenty i nauczyć się współpracować w zespole. Liczą się nie tylko ciekawe pomysły, ale ich dopracowanie i umiejętność znalezienia skutecznego rozwiązania zadania. Co istotne, w programie odnajdzie się każdy uczeń, bo to inicjatywa otwarta i tworząca przestrzeń dla różnych sposobów myślenia, osobowości i charakterów.  – mówi Magdalena Datta, prezeska fundacji Odyssey of the Mind Polska.

Praktyka czyni mistrza

Jednym z ważniejszych założeń programu jest edukacja poprzez działanie i doświadczenie. Każda drużyna, definiując swoje mocne strony i zainteresowania, samodzielnie wybiera jedno z pięciu konkursowych zadań. Nad jego rozwiązaniem pracuje następnie przez kilka miesięcy, a efekty tych wysiłków prezentuje na konkursie przed sędziami w formie 8-minutowego występu na scenie. Członkowie zespołu razem analizują sedno zadania i szukają różnych strategii poradzenia sobie z nim. Wspólnie decydują, jak połączyć w jedno skuteczne rozwiązanie to, co w ich pomysłach najlepsze. Po konkursowym występie każdy zespół otrzymuje od sędziów  informację zwrotną w formie szczegółowej punktacji oraz elementów uznanych za jurorów za najciekawsze. Oprócz ww. Problemy Długoterminowego, uczestnicy rozwiązują także Problem Spontaniczny. To zadanie-niespodzianka, które poznają dopiero na konkursie, wymagające myślenia „na zawołanie”, w krótkim czasie. Za każdym razem jest ono inne – czasem wymagane jest udzielenie twórczej odpowiedzi na zadane pytanie, a niekiedy stworzenia materialnego „dzieła”, który spełni określone funkcje.  Odyseja Umysłu to w wymiarze edukacyjnym domena uczniów, a nie ich opiekunów czy nauczycieli. Członkowie drużyny od początku wszystko wymyślają i robią samodzielnie, bez pomocy dorosłych. Dzięki temu budują poczucie sprawsta i odpowiedzialności, poznają siebie nawzajem, mogą czerpać radość z uczenia się na bazie własnych wniosków, czuć dumę z własnych osiągnięć.  – dodaje Magdalena Datta.

Motywacja przez przyjazne współzawodnictwo

Konkursy Odysei Umysłu odbywają się w atmosferze współpracy i w duchu fair play. Organizatorzy podkreślają, że w programie droga, przez którą przechodzą uczestnicy jest ważniejsza niż cel w postaci miejsca na podium. To proces pozwala wyciągnąć konstruktywne wnioski z pracy i sprzyja pozytywnym emocjom. Konkursowa formuła stanowi jedynie pewne ramy – element motywujący i ramy dla działania drużyny. Finałowe zmagania to okazja, by poznać nowych znajomych, zainspirować się i zintegrować z wokół wspólnych zainteresowań czy pasji. Co roku zespoły łączone są w tzw. Drużyny Kumpelskie, które nie rywalizują bezpośrednio ze sobą, za to wspólnie spędzają czas i kibicują sobie nawzajem. Wydarzeniu towarzyszy też szereg dodatkowych atrakcji, w tym wieczór rekreacyjno-integracyjny oraz uroczysta ceremonia ogłoszenia wyników.

Organizacja Finału nie byłaby możliwa bez zaangażowania instytucji i firm, które chcą inwestować w rozwój nowoczesnej edukacji. Szczególne podziękowania kierujemy do partnerów strategicznych wydarzenia – Miasta Gdynia oraz Immergas Polska, a także gospodarzy Finału: Pomorskiego Parku Naukowo-Technologicznego oraz Polsat Plus Arena Gdynia. .

Patronat Honorowy nad 32. Finałem Odysei Umysłu objęli Prezydent Miasta Gdyni oraz Minister Edukacji i Nauki.

STRESZCZENIA TEGOROCZNYCH ZADAŃ

Problem 1: Piraci w pogoni za skarbem

Opowieści o piratach mogą być inspiracją zarówno dla artystów, jak i dla inżynierów… Zadanie polega na odegraniu przedstawienia o kompanii korsarzy, którzy zbudowanym przez drużynę pojazdem, stylizowanym na piracki statek, wyprawią się w rejs, by odzyskać pewien skradziony skarb. Wehikuł przewiezie przynajmniej dwóch zawodników – w tym jednego odgrywającego rolę kapitana piratów, ulegnie widocznemu uszkodzeniu w boju z morskim monstrum strzegącym skarbu, załaduje zdobyty łup na pokład, zmieni kierunek podróży i powróci tam, skąd wyruszył. Na scenie zaistnieje też piracka bandera i zabrzmi piracka pieśń.

Problem 2: Machina ma moc

Kiedy moc maszyny tkwi w jej złożoności, a kiedy w prostocie? W historii pokazanej przez odyseuszy pewien wyjątkowy wynalazca zaprezentuje misterną machinę, która coś nieskomplikowanego robi w niepotrzebnie skomplikowany sposób. Skonstruowane przez drużynę urządzenie musi działać samoczynnie za każdym razem, gdy zostanie uruchomione – który to moment zawsze wskazać powinien taki sam sygnał startu. Cykl pracy machiny będzie obejmować sekwencję trzech następujących po sobie czczych czynności, z których dopiero ostatnia poprzedza wykonanie zasadniczego zadania – w istocie bardzo prostego. Dwie czcze czynności zawodnicy wybiorą z podanych list, a jedną wymyślą sami. Częścią rozwiązania będzie także kostium zmieniający wygląd adekwatnie do emocji noszącej go postaci oraz scenografia wyobrażająca iMachinarium, czyli laboratorium wyjątkowego wynalazcy.

Problem 3: Twoja Troja

Antyczna grecka mitologia niesie ze sobą przesłania aktualne do dziś… Sedno zadania polega na wymyśleniu i wystawieniu autorskiego spektaklu, będącego twórczą interpretacją legendy o koniu trojańskim. Tak jak w oryginale, tak i w drużynowej wersji ktoś wpadnie na pomysł, jak kreatywnie pokonać przeszkodę z pozoru nie do pokonania – swoiste „mury Troi”. Na scenie pojawi się posąg, który wpierw ożyje, a później ponownie zastygnie w bezruchu – choć wyglądać będzie już wyraźnie inaczej. Wystąpi też postać znana z „Iliady” Homera oraz nietuzinkowy „chór grecki”, który śpiewem na żywo trzykrotnie uzupełni lub rozwinie akcję przedstawienia.

Problem 4: W poszukiwaniu struktury

Dobry budowniczy potrafi to, co widać, uczynić niewidocznym! Drużyna powinna zaprojektować i wykonać – wyłącznie z drewna balsa i opcjonalnie kleju – jedną strukturę złożoną z trzech osobnych części, z których każda na początku występu będzie gdzieś na scenie „ukryta na widoku”. Podczas konkursu zawodnicy najpierw poszczególne elementy ukażą oczom publiczności, potem zmontują je w całość, a następnie kompletną konstrukcję poddadzą próbie podtrzymania jak największego ciężaru. Za udźwig budowli zespół może otrzymać tak samo dużo punktów, co za inscenizację, w której fabułę wplecione będzie nakładanie odważników na strukturę, sprytny sztukmistrz wykonujący dwie magiczne sztuczki, bonusowy bohater pomagający przy jednym z trików, a także niebanalny poemat o poszukiwaniu.

Problem 5: Drama na maksa!

Z czego warto, a z czego nie warto robić dramatu? Drużyna ma za zadanie zaprezentować komiczną opowieść o perypetiach pewnego Dramanamaksiarza, który do zwyczajnych zdarzeń podchodzi w przesadnie zaaferowany i ekspresyjny sposób. Bohater ten znajdzie się w trzech różnych pospolitych sytuacjach. W każdej z nich okaże inną melodramatyczną manierę, tzn. swym zachowaniem da dobitny wyraz nadmiernemu rozemocjonowaniu. Okaże się, że w dwóch przypadkach wyolbrzymiona reakcja nie przystawała do okoliczności, ale w jednym była uzasadniona, pomimo że inni ją zignorowali… W spektaklu pojawi się ponadto coś, co fizycznie urośnie, jeden kostium wyobrażający dwie odmienne postacie i soda oczyszczona – czyli substancja trywialna i ekscytująca zarazem!

Problem dla Juniorów: Dinusie na defiladzie

Każde dziecko wie, że dinusie są fajniusie! Najmłodsi odyseusze powinni przygotować krótki występ, którego częścią będzie efektowna parada prehistorycznych stworów. W uroczystym pochodzie wezmą udział przynajmniej trzy różne dinozaury: jeden zmyślony przez drużynę, którego pewien pasjonat paleontologii „odkryje” w jakimś zaskakującym miejscu, jeden prawdziwy – zabawnie odgrywany przez zawodnika przebranego w kostium – i drugi prawdziwy, wyobrażony przez dowolnego rodzaju dzieło sztuki. Kolorowy korowód poprowadzi wodzirej parady, przygrywający na instrumencie muzycznym stworzonym przez członków zespołu.